DR. DRE

Como todo sucede polo fado, se existise un mortal cuxo espírito puidese abranguer o encadeamento xeral das causas, sería infalible; pois o que coñece as causas de todos os acontecementos futuros, prevé necesariamente o porvir. Case dous mil anos despois, o marqués de Laplace xogou coa posibilidade de cifrar nunha soa fórmula matemática todos os feitos que compoñen un instante do mundo, para logo extraer desa fórmula todo o porvir e todo o pasado.
Davidson omite a Cicerón; tamén omite ao decapitado Boecio. A este deben os teólogos, non obstante, a máis elegante das reconciliacións do albedrío humano coa Providencia Divina. Que albedrío é o noso, se Deus, antes de acender as estrelas, coñecía todos os nosos actos e os nosos máis recónditos pensamentos?Boecio anota con penetración que a nosa servidume se debe á circunstancia de que Deus saiba de antemán como obraremos. Se o coñecemento divino fose contemporáneo dos feitos e non anterior, non sentiriamos que o noso albedrío queda anulado. Abátenos que o noso futuro xa estea, con minuciosa prioridade, na mente deAlguien. Elucidado ese punto, Boecio recórdanos que para Deus, cuxo puro elemento é a eternidade, non hai antes nin despois, xa que a diversidade dos sitios e a sucesión dos tempos é unha e simultánea para Él. Deus non prevé o meu porvir; o meu porvir é un das partes do único tempo de Deus, que é o inmutable presente. (Boecio, neste argumento, dá á palabra providencia o valor etimolóxico de previsión; aí está a falacia, pois a providencia, como os dicionarios o divulgaron, non se limita a prever os feitos; ordénaos tamén.)
Mencionei a James, misteriosamente ignorado por Davidson, que dedica un misterioso capítulo a discutir con Haeckel. Os deterministas negan que haxa no cosmos un só feito posible, ideest, un feito que puido acontecer ou non acontecer; Jamesconxectura que o universo ten un plan xeral, pero que as minucias da execución dese plan quedan a cargo dos actores. Cales son as minucias para Deus?, cabe preguntar. A dor física, os destinos individuais, a ética? É verosímil que así sexa.
J. L.